Sight&Sound İlk 10 Listeme Dair Birtakım Notlar

Listeme ve listelere dair kısa bir not:

Sight&Sound’un tüm zamanların en iyi filmleri anketi için listemi hazırlarken çok düşündüm. Sight&Sound haliyle katılımcılara bırakmıştı kıstas koyma işini. Yolladıkları e-postada, ister tarihsel açıdan en önemli bulduğunuz filmleri, ister en sevdiklerinizi ya da en keyif aldıklarınızı yazın, diyordu. Ama tarihsel önem fazla nesnel, beğeni ise fazla öznel. Şunu söylemem gerekir ki, estetik beğeninin ortaya konması, çoğu zaman utanç verici gelir bana. Çünkü insanın kişiliğine dair bir şey olduğu varsayılır başkaları tarafından. Oysa beğeni, zaten kurgusal bir şey olan ve çok da değişken olmasına rağmen sabitmiş gibi düşünülen ‘kişiliğiniz’ ya da ‘benliğinizden’ çok daha fazla, söz konusu dönemlerde hangi öğretilerin, ideolojilerin tesiri altında kaldığınızı açık eder. İnsanın hayatındaki diğer her değer gibi beğeni de çevresel koşullar tarafından belirlenir, ama niyeyse bir ayrıcalık tanınır ona, bir anda sizi en fazla temsil eden şey haline geliverir (tabii ki kimlik denen şeyin beğeni tuşlarından başka bir şekilde oluşturulamayacak hale gelişiyle ilgili bir şey bu). Neyse, sonuçta diyeceğim odur ki, aslında her gün kafanızda değiştirdiğiniz bir listenin, bu şekilde algılanacak olması başlı başına korkunç bir şey. Kendi beğenisine/zevklerine birazcık da olsa mesafeyle bakan ve egonun sürekliliğine de inanmayan herkes bunun ne denli korkunç ve utanç verici bir şey olabildiğini anlayacaktır :)

Tarihsel önemi kıstas almak ise, belli bakış açılarıyla yazılmış olan kitapların dediklerini tekrar etmek gibi gelebilir insana; öğrendiğiniz şeyleri deneyimle ne kadar sınarsanız sınayın. Sonuçta sinema tarihçisi de değilim ve bu yüzden böylesi bir kriter de çok ağır geliyor bana. Geriye tek bir şık kalıyordu, o da şu. Sevdiğim, etkilendiğim, kişisel tarihimde yer eden birkaç filmi yazdım ama diğerlerini şöyle bir kıstasla belirledim: Bugün sinema yapacak olan insanların, hangi filmleri izlemesini, hangi filmlerden ilham almasını isterim? Bu mantık, liste yapma pratiğini geçmişe dönük bir şey olmaktan çıkarıyor ve insanın bir ölçüde daha rahat bir seçim yapmasını sağlıyor. Öteki türlü, geçmişe dönük bir mantıkta, insan bir otorite konumundan, yukarılardan bir yerden (şimdiden) böbürlenerek geçmişe bakıyor ve kötüleri ayıklayıp iyileri seçiyor gibi hayal ediyor kendini. Beğeni ya da tarihsel önem, iki kriterde de bu his ağırlık kazanıyor ve seçim mantığınıza hakim oluyor. Hangi filmlerin insanlara ilham vermesini isterdim diye baktığınızda ise, ‘bugünkü sinemada neler eksik, neler görmek isterdim?’ şeklinde düşünmeye başlıyorsunuz. Ben de böyle baktım liste olayına. Yani bunlar benim en sevdiğim filmler değil (öyle bir şey mümkün mü onu da bilmiyorum) ya da illa çok değerli olarak görülmesi gereken filmler de değil. Sadece, ismini telaffuz etmek ve üzerine bir şeyler söylemek isteyeceğim filmler...

Not: Sight&Sound’un sitesinde listeler, teknik bir durumdan dolayı, numara sırasına göre değil, alfabetik sıraya göre dizilmiş. Dergiye listeyi aşağıdaki numara sırasına göre göndermiştim. Bu sıralamadan da hiç emin değilim ya neyse...

1- Vertigo (1958, yön.: Alfred Hitchcock): Altyazı’nın Eylül sayısının giriş yazısında Vertigo üzerine yazdım. Filmin, bayıldığım onca Hitchcock filmi arasında özel bir yeri var bir şekilde. Bu sanırım olağanüstü zaman derinliğiyle ilgili. 1992’de Sight&Sound anketi için verdiği listesine bir tek Vertigo’yu yazan Chris Marker’ın filmle ilgili yazdıklarını okuduğumda, Vertigo’ya inancım tazelendi: http://www.chrismarker.org/a-free-replay-notes-on-vertigo/

2- Le Jour se Leve (1939, yön.: Marcel Carné): 9-10 yıl önce izledim bu filmi, o günden beri, sinema tarihinin belli bir dönemini anlamak için, bir nirengi noktası gibi bu filmden kalan anıya başvuruyorum. Fransa’nın Şiirsel Gerçekçiliği, ABD’de (ve Fransa’da) film noir’a, İtalya’da Yeni Gerçekçiliğe açılır... Bu şiirsel gerçekçi filmin üç akımın özelliklerini aynı anda taşıyan, üçünü de kapsayan bir yanı var. Cinayet işledikten sonra kendini eve kapatan bir fabrika işçisinin zihninde dolaşırız, geçmiş görünür oldukça parçalar birleşmeye başlar... Filmin, cezaevi hücresini andıran tek bir mekanın içinden, bütün çareleri tükenmiş -tam bir çıkışsızlık, mahpusluk durumundaki- bir adamın zihnine sinemanın araçlarıyla erişmesi ve bunu hiçbir kurumsal dayanağa sığınmaksızın müthiş bir adalet duygusuyla yapmasıydı beni bu kadar etkileyen.

3- Mulholland Dr. (Mulholland Çıkmazı, 2001, yön.: David Lynch): Aslında şu hayatta en sevdiğim, izlerken en çok zevk aldığım film diyebilirim. Ama zevk pek kolay anlatılan bir şey değil, üzerine yazması da zor. Lynch bence sadece kurgusal hakikatlerin değil, kurgusal rüyaların da seyircide arzu uyandırabileceğini ve bu arzunun çok daha güçlü ve sarsıcı olabileceğini keşfetmiş bir sinemacı. Hiçbir şey anlamadan bir şeyi merakla izleme fikrinin kendisinde, rüyalara has bir şey var. Lynch bunu başarıyor: Rüyayı izletmeyi. O müthiş prova sahnesinde bu Lynch etkisini iyi özetleyen bir şeyler var. Bu gerçek değil bir oyun, bu iki insan birbirlerini yeni görmüşler, ama izliyoruz işte, öyle iyi oynuyorlar ki rollerini, kapılıp gidiyoruz; gerçek olmayan, gerçek olmadığı baştan söylenen bir sahneye kaptırıyoruz. Ve üstüne üstlük biri fısıldıyor: Her şey önceden kaydedilmişti. Genç bir kızın büyük hayallerle Hollywood’a gelişi ve endüstri içinde tutunmaya çalışması başlı başına bir kazadır, diyen bir tarafı da var Mulholland Drive’ın. Her şey kaydedilmişti, birileri ‘o kız değil bu kız oynayacak filmde’ dedi.... Her şeyin önceden belirlenmiş oluşu, kayıt, oyun-gerçek, saf arzular, karanlık arzular ve saplantı... Hollywood’a gelen genç bir kız ve bir kaza. Her şey anlamsız ve her şey çok anlamlı bu filmde. Rüyalarda olduğu gibi ya da Hollywood’da...

4- Persona (1966, yön.: Ingmar Bergman): Persona için, Bergman’ın sanata inancını yitirdiği dönemin başyapıtı derler. Bunu ilk duyduğumda bayağı kafamı meşgul etmişti. Sanata inancını yitirmek ne demektir? Filmde bunun açık bir tezahürü, maddiyata, yani peliküle yansımış bir tezahürü vardır: Bir sahnede, iki kadın arasındaki gerilimin en yüksek olduğu sahnelerden birinde pelikülü yakar Bergman. Bunun bir kayıtsızlık eylemi olduğunu düşünmek, Bergman’ın bu sahnede Elisabeth Vogler’cilik oynadığını, her şeye inancını yitirdiğini ilan ettiğini söylemek kolaydır. Oysa bu filmin asıl ilan ettiği şey, sanata inanmadan da sanatla uğraşılabileceğidir. Bergman’ın, biri yaşam coşkusunu/inancı, diğeri yaşama yönelik kayıtsızlığı/inançsızlığı temsil eden bu iki karakteri, niye aynı yüzün iki yarısı olarak düşündüğünü şimdi daha iyi anlıyorum. Eskiden bunun bir karşıtlık olduğunu düşünürdüm. Şimdiyse sinizm ve körü körüne inancın, mutlak kayıtsızlık ve sürekli bir yaşam coşkusu duyma ihtiyacının birbirine çok benzediğini fark ettiğim bir dönemdeyim. Persona’yı yapan Bergman’ı ve bu iki zıt insanın birbirini niye aynaladığını daha iyi anlıyorum. Bir tarafta, etrafında olup bitenlere karşı tümüyle kayıtsız kalmak isteyen, kendini dünyaya kapatan, dile kapatan Elisabeth. Diğer tarafta, her şeye karşı coşku ve sevinç duyma zorunluluğunu hisseden, sürekli konuşan ve karşılık bekleyen Alma. Fakat bu iki insanın davranışlarını şekillendiren şey aynıdır: Bir daha acı çekmeme isteği. Sinizm (hiçbir şeye inanmıyorum) ve inanç (ben inanıyorum) bu yüzden birbirine çok benzer, ikisi de bir rahatlık, sıcaklık ihtiyacından (ya da Bergman’ın ima ettiği üzere ana rahmine, ‘dilin olmadığı yere’ dönme ihtiyacından) kaynaklanır. Persona’nın asıl erdemi ise Alma’nın belki Elisabeth’ten de daha karanlık ve kibirli olduğunu gösterebilmesinde yatar. Çünkü Alma, o kadar, sürekli, eksilmeyen bir yaşam coşkusu duyma ihtiyacındadır ki, Elisabeth’in kayıtsızlığını çekemez, onun sessizliği karşısında dehşete düşer. İlla konuşturacaktır onu. Alma daha kibirlidir aslında çünkü duyguyu paylaşmadığında yaşadığını hissedemez: İlla bir başkasında kendini görmek ister, başkasının da onunla aynı sevinci paylaşmasını, hislerine ortak olmasını ister. Kendi yüzünü başkasının yüzünde onaylatamadığı zaman bir çukura düşecektir adeta ve bir daha oradan çıkamayacaktır. Persona’nın dile getirdiği şey, yaşam inancının, dolu dolu yaşama isteğinin bu karanlık tarafıdır; paylaşılmadığı zaman çökecek olan, bu yüzden de sürekli doyurulmak zorunda olan tarafı. Bunun yanında kayıtsızlık bile çok daha masum kalır. Alma’nın karanlığında Bergman da şunu anlamıştır belki: Mutlak sevgi ihtiyacının insanı çok daha büyük bir karanlığa sürükleyebileceğini, sanata inancını yitirdiği noktada da film yapabileceğini, filmi yakarak film yapabileceğini...

5- Deutschland im Herbst (Alman Sonbaharı, 1978, yön.: Kolektif): Yukarıda sözünü ettiğim kıstasa en uygun, dolayısıyla listeye en çok yakışan film bu aslında. 11 yönetmenin, ülkelerinde yaşanan güncel olaylara dair söz söylemek, tarihe not düşmek adına bir araya gelişlerinde başlı başına büyük bir umut var. Bu umudu yaşatan filmdir Alman Sonbaharı. Günümüzde yapılan ısmarlama çok yönetmenli filmlere hiç benzemez. Bir bütün olarak tasarlanmış, ortaklaşa yaratılmıştır. Çekilen bütün bölümlerin arka planında Kızıl Ordu Fraksiyonu (RAF) örgütünün eylemleri ve devletin örgütü ve ideolojik söylemini sindirmeye, yok etmeye yönelik hamleleri vardır ama her bir bölüm farklı bir gerçekliğe açılır: Bir bölüm “tarih” dediğimiz şeyin resmi ideoloji güdümüyle kurgulanmış oluşundan bahsederken, teorik bir söz üretirken; diğer bir bölüm, sanatçının mahrem dünyasına sokar bizi: Devletin zulmü ve Alman halkının eylemcilere duyduğu öfkenin karşısında, çaresizlik ve telaş içinde üretmeye, hakikati haykırmaya çalışan, en sefil hallerinde kendi otoportresini çizen bir Fassbinder çıkar karşımıza. Alman Sonbaharı’nda sosyoloji de vardır, ekonomipolitik de, toplumsal olan da bireysel olan da, en insani çaresizlik duygusu da direniş ruhu da. Bütün bunların yanı sıra, tarihsel bir bakış da vardır: Örgüt üyelerinin cenazesinin yasaklanmasını, resmiyetin/toplumsal birliğin dışına itilmesini, antik’le, Antigone’nin hikayesiyle buluşturur Alman Sonbaharı. Tarihe, mitlere, tragedyalara, geçmiş zulümlere bakar güne dair söz üretirken. Cenaze sekansında Joan Baez’in The Ballad of Sacco & Vanzetti’si örgüt üyeleri için yürüyen güzel insanları görür, Ferdinando Nicola Sacco ve Bartolomeo Vanzetti’yi hatırlarız ve düzen dışı sayılan, cenazesi yasaklanan, ‘yası’ yasaklanan tüm muhalifleri. Çok sesli, çok zamanlı bir direniş anlatısıdır Alman Sonbaharı.

6- Tout va Bien (Herşey Yolunda, 1972, yön.: Jean-Luc Godard/Jean-Pierre Gorin): Godard’ın, Dziga Vertov dönemine ait olan Tout va Bien, sadece bir yapıntı olduğunu açık etmez, aynı zamanda bir ürün olduğunu da açık eder. Bu anlamda Godard’ın, Brechtyen sinema projesini en eksiksiz gerçekleştirdiği filmidir. Oyuncuların kontrata imza atması ile açılır film. Yıldız oyuncu mu istediniz, alın size Yves Montand, alın size Jane Fonda. Aşk hikayesi mi istediniz, bakın el ele yürüyorlar. Ama işte o kadar, sonrası “bildiğimiz” dünya: Kimlik bunalımında bir reklam filmi yönetmeni, yürümeyen bir ilişki, bir fabrika, işçiler... Yönetenler ve yönetilenler. Bütün bir Godard: Tüketim toplumunda ‘yönetmen’ olmak, sistemin içinde sisteme karşı durmaya çalışmak, sendikal mücadele, aşk, arzu, bu dünyada üretilen her değerin süpermarket reyonlarında yerini alacak olması ve devrim inancı, sıfırdan başlamanın gerekliliği...

İki çeşit film kurgusu var denilebilir: Biri, yaşandığı varsayılan olayları, gerçekliği/hayatı taklit ederek yeniden üretir. Diğeri, o gerçekliği yeniden üretmekle değil parçalara ayırmakla ve ayrılan parçaları gözlemlemekle ilgilenir. Godard bu ikincisinin en anlamlı örneklerine imza atar. Bugünkü çoğu yaratıcı sinemacının aksine, hayatın daha gerçekçi taklitlerini üretmekle ilgilenmez. Bir bütünlük yanılsaması yaratmak değildir derdi; bütün gibi gözüken, doğal gibi gözüken hayatı parçalayarak onun aslında hiç de doğal olmadığını ortaya koymaktır. Filmlerinde, olayların yaşandığı varsayılmaz, ‘bunu gösteriyorum, ama bu olay gösterdiğimden farklı da yaşanmış olabilir’ der Godard. Zaten o olay da nedir ki, sadece sahnelenmiş bir şeydir, daha fazla bir değer, bir otantiklik/hakikat taşıyamaz. Pascal Bonitzer’in de dediği gibi sinema, birinci çeşit kurguyu tercih etmiştir, Godard tarzı gerçekçilik, yerini hayatı kopyalamaya dayalı bir gerçekçiliğe, “sefalet estetiğine” bırakmıştır. Bu yüzden bence her listede bir Godard filmi olması şart. Sinemanın taklitçi gerçekçiliğin dışında da imkanlara sahip olduğunu hatırlatmak için. Two or Three Things I Know About Her ya da Masculin/Feminine de olabilirdi ama Tout va Bien’i tercih ettim, çünkü bence Godard’ın kapitalist seri üretimi sinema dili aracılığıyla sekteye uğratma projesini en eksiksiz hayata geçirdiği filmi bu.

7- Salvatore Giuliano (1962, yön.: Francesco Rosi): Bu filmi, Cemal Kafadar’ın küratörlüğünü yaptığı 'Asiler, Azizler, Âşıklar' bölümünün parçası olarak gösterildiğinde, İstanbul Film Festivali’nde izledim ve Rosi sinemasını pek bilmememe karşın filmden çok etkilendim. Rosi bu filmde, bir insanın yüzünü neredeyse hiç göstermeden ona dair bir film yapılabileceğini gösteriyor. Salvatore Giuliano’nun yüzünün/davranışlarının değil, tek tek insanlarda yarattığı etkinin, siyasi dünyada neden olduğu çalkantıların peşine düşüyor. Ona sürekli teğet geçerek bir Salvatore Giuliano portresi oluşturuyor. Bence bu, akıl almaz derecede güçlü bir kurgu. Bir mafya lideri bundan daha iyi anlatılamaz. Çünkü böyle bir adamın nasıl davrandığını, nasıl yemek yediğini, nasıl adam öldürdüğünü vs. gösterdiğiniz anda, seyircinin bütün ilgisi doğrudan ona kayar. Tarihin seyrini değiştirenlere, yönetenlere, birçok insanı peşinden sürükleyenlere yönelik büyük bir iştahımız vardır, onları görmek isteriz. Kurmaca bir filmde, o insanı ne kadar gerçekçi çizerseniz çizin, onu kadrajın içine aldığınız anda kahramanlaştırırmış olursunuz. Tek yaptığınız şey, zaten bir ‘mit’ olan bu figürü, daha büyük bir mite dönüştürmektir. İdollük mevhumunu beslemektir. 'O' konuşulur hep: “Öyle değildi aslında şöyleydi”, “ne kadar gerçekçi çizmiş onu” vs. Görme iştahı, sansasyon ve o kişinin hakikatine dair sonu gelmeyen teoriler, spekülasyonlar... Tüm bu süreç sonunda o insanın hakikatine dair binlerce fikir üretilmiştir, varsayım yapılmıştır, ama tüm bunların esas sonucu, onun mitinin pazar değerinin artmasıdır. Tarihi bir figürün hakikati anlattığını iddia eden ve o hakikate yönelik iştahtan beslenen bir sinemanın tek yaptığı, kendi yarattığı “hakikati” üretilir ve satılabilir bir şeye dönüştürmektir. Oysa başka bir sinema daha var ve Salvatore Giuliano bu sinemaya işaret ediyor: Tarihsel figürlerin mitine tapınmayan, onları izlemeye (ki ne izleriz ki zaten, birilerinin yarattığı kurgusal bir şey değil mi o sonuçta?) yönelik seyir açlığını beslemeyen; tam aksine bu adamın, asıl böylesi bir kurguda, kadraj dışında kalarak anlatılabileceğini söyleyen bir sinema. Mafyaların, tetikçilerin, devlet güdümlü katillerin, suikastçıların, “hakikati”ni göstermeye yeltenerek, onları yücelten, sansasyonel birer seyirliğe dönüştüren sinemanın tam aksi işte bu. Ve bu film, şurada bahsettiğim her şeyi, bir mitin nasıl üretildiğini, medyatik tüketim toplumunda hakikatin nasıl pazarlanılabilir bir şeye dönüştürüldüğünü de anlatıyor. Yani kısacası 1962’de, bugünü anlatıyor.

8- In a Lonely Place (1950, yön.: Nicholas Ray): Bir klasik film noir alacaktım listeye. Out of the Past ya da Sunset Bulvarı da olabilirdi bu. In a Lonely Place’i tercih ettim. Her klasik noir gibi bir suç hikayesini, bir aşk hikayesiyle iç içe anlatıyor In a Lonely Place, ama bunun da ötesinde, senaryo yazarı olan erkek kahramanı (Bogart) aracılığıyla sinemaya dair de bir şey söylüyor. Ne biz seyirci olarak sinemaya, ne de aşıklar birbirine güvenebiliyor: Çok büyük bir yalnızlık hali var filmde. Melankoliyi, sanki çok korkunç bir şeymiş gibi itelemiyor Nicolas Ray, aksine tüm noirlardan belki daha fazla “melankoliye aşık” bir filme imza atıyor. Humphrey Bogart ve Gloria Grahame’in birbirlerine güvenmeye çalıştıkları ama bir türlü güvenemedikleri sahnelerde öyle karmaşık ve güzel bir yere varır ki film, ironi, yalan, sahte, gerçek, yapay, her şey birbirinin içinde erir. İçtenlik ile yalancılık, doğru ile yanlış arasındaki ayrımın ortadan kalktığı, önemsizleştiği, sinemanın kendisi kadar garip bir yerdir bu.

9- Il Grido (Çığlık, 1957, yön.: Michelangelo Antonioni):. Soğukkanlı bakarsak Antonioni’nin en iyi filmi bile olduğunu söyleyemeyiz belki. Ama tuhaf bir gücü var Çığlık’ın. Antonioni filmi henüz Yeni Gerçekçilik’ten tümüyle uzaklaşmadığı bir dönemde çekmiş: Henüz hayal gücünü, bütün olarak büyük kent burjuvalarının yabancılaşmasına, kimlik sorunlarına vakfetmediği bir döneminin filmi Çığlık. Bu yüzden de, birbirini dışlamayacak şekilde, hem sınıfsal hem de varoluşsal bir bakışı var. Büyük cüsseli bir erkeğin, gururu ayaklar altına alındığında ne kadar kırılgan olabildiğini ortaya koyarken Antonioni, insana bakıyor, onu tanımaya çalışıyor (Sosyal gerçeklerden uzaklaştığını iddia edenlere yanıt olarak, ‘Bir işçi aşkı nasıl yaşar? Nasıl aldatılır, nasıl aldatır?’ bunları da sormalı, incelemeliyiz, demiş bir söyleşisinde. Çığlık’ta tam olarak bunu yapıyor). Ama aynı zamanda yuvasından olup kendini yollara bırakan bu rafineri işçisinin aidiyet duygusunu yavaş yavaş yitirdiği yollarda dönemin İtalya’sının portresini de çiziyor. Çığlık bu yüzden değerli: Duygusal olanla toplumsal olanın asla ayrıştırılamayacak olduğunu, hatta böyle bir karşıtlığın ne kadar anlamsız olduğunu tüm şiddetiyle gösterdiği için.

10- Puzzle of a Downfall Child (1970, yön.: Jerry Schatzberg): Yıllar önce izleyip çok etkilendiğim, sonra ne bir daha izleme şansı bulabildiğim, ne de üzerine bir şeyler okuduğum bir film. Bugün izlesem ne düşünürüm bilmiyorum, ama pek sözü edilen bir film olmaması nedeniyle de hep şöyle bir liste olsa da ismini zikretsem diye düşünmüşümdür. Filmde beni etkileyen, güzelliğin yitirilişi ile şöhret kaybını ve bunları yaşayan bir kadının toplumun dışına, dilin/aklın dışına çıkışı sürecini son derece şiddetli bir şekilde, hiçbir teselliye sığınmadan işleyebilmesiydi. Sinemada deliliği, aklın iktidarına sahip olanların ürettiği bir kategori olarak ele alabilmek cüret ister, ama Puzzle buna ilaveten, modanın/güzellik anlayışının da benzer bir mekanizmaya sahip olduğunu ima ediyordu. Filmin, akıl-delilik ve güzellik-çirkinlik ikilikleri arasındaki paralelliğe işaret edişinden etkilendiğimi hatırlıyorum. Ayrıca her şeyiyle, bir Yeni Hollywood filmidir, her şeyiyle 70’lerin Amerikan sinemasının ruhunu taşır. Toplumun tüm kurumlarına karşı bir güvensizlik hissedilir Yeni Hollywood filmlerinde; belki Puzzle, evlilik, istihbarat, devlet vs. gibi kurumlara ilaveten tıbba ve psikiyatriye karşı da bu güvensizliği barındırdığı için beni çok etkilemiştir. Ayrıca Faye Dunaway’in performansının da, korkutucu derecede iyi olduğunu anımsıyorum.

Listemde yer vermeyi düşündüğüm diğer filmler (sırasız ve sınırsız): Once Upon a Time in the West, Barry Lyndon, Johnny Guitar, High and Low, Sweet Smell of Success, The Battle of Algiers, Opening Night, Brief Encounter, The Apartment, Paths of Glory, You the Living, Umut, Punishment Park, Annie Hall, Bound for Glory, Soy Cuba, Effi Briest, Sunset Blv., Cría Cuervos, 71 Fragmente einer Chronologie des Zufalls, Night of the Hunter, Death in Venice, Colossal Youth, A Streetcar Named Desire, The Meaning of Life...